In België is er, voor de Europese, federale en Vlaamse verkiezingen, opkomstplicht. Dit wil zeggen dat je als Belg verplicht bent om deel te nemen aan de verkiezingen, ook al verblijf je in een ander land.
Indien je als Europese burger ingeschreven bent op de kiezerslijst voor de Europese verkiezingen, ben je eveneens verplicht om deel te nemen aan de Europese verkiezingen.
Als je niet kan gaan stemmen, kan je toch je stem uitbrengen door iemand een volmacht te geven. Een kiezer kan echter slechts 1 volmacht uitoefenen.
Als je zelf niet gaat stemmen en je geeft geen volmacht, dan kom je terecht op de lijst van kiezers die niet hebben gestemd. De vrederechter bepaalt welke boete je krijgt als je wordt vervolgd.

Redenen

1. De kiezer die wegens ziekte of handicap niet in staat is om zich naar het stembureau te begeven of er naartoe gevoerd te worden.
2. De kiezer die om beroepsredenen:
    - in het buitenland is opgehouden, alsook de leden van zijn gezin die bij hem verblijven;
    - op de dag van de stemming in het Koninkrijk is, maar in de onmogelijkheid verkeert zich in het stembureau te melden.
3. De kiezer die een activiteit als zelfstandige uitoefent en zich wegens die activiteit niet in het stembureau kan melden.
4. De kiezer die op de dag van de stemming, ten gevolge van een rechterlijke maatregel, in een toestand van vrijheidsberoving verkeert.
5. De kiezer die, wegens zijn deelname aan een activiteit naar aanleiding van zijn vrijheid om zijn godsdienst te belijden of zijn overtuiging tot uiting te brengen, in de onmogelijkheid verkeert zich in het stembureau te melden.
6. De student die zich, om studieredenen, in de onmogelijkheid bevindt zich in het stembureau te melden.
7. De kiezer die, om andere dan de voormelde redenen, op de dag van de stemming van zijn woonplaats afwezig is wegens een tijdelijk verblijf in het buitenland en zich bijgevolg in de onmogelijkheid bevindt om zich in het stembureau te melden.

De redenen vermeld bij nummer 3 en 7 kunnen aangehaald worden tot de dag voor de verkiezingen (8 juni 2024). De redenen vermeld bij nummer 1, 2, 4, 5 en 6 kunnen aangehaald worden tot de dag van de verkiezingen ( 9 juni 2024).

De redenen voor de volmacht moeten op het volmachtformulier worden aangegeven (dus geen extra attesten zoals in het verleden).

1. Een arts vermeldt op het attest dat de kiezer die wegens ziekte of handicap niet in staat is om zich naar het stembureau te begeven of er naartoe gevoerd te worden.
2. De werkgever vermeldt op het formulier dat de kiezer om beroepsredenen in de onmogelijkheid verkeert om zich in het stembureau te melden. Indien de kiezer in het buitenland verblijft, geeft de werkgever deze onmogelijk aan voor de leden van het zijn/haar gezin.
3. De burgemeester van de woonplaats of zijn afgevaardigde vermeldt op het volmachtformulier, op voorwaarde dat de kiezer zijn ondernemingsnummer voorlegt en een verklaring op erewoord indient, dat de kiezer niet naar het stembureau kan komen, omwille van zijn activiteit als zelfstandige.
4. De directie van de penitentiaire instelling waar de kiezer verblijft, vermeldt op het formulier dat de kiezer die op de dag van de stemming, in een toestand van vrijheidsberoving verkeert.
5. De organisator van de religieuze activiteit of activiteit om een overtuiging tot uiting te brengen verklaart dat de kiezer omwille van de deelname aan een activiteit naar aanleiding van zijn vrijheid om zijn godsdienst te belijden of zijn overtuiging tot uiting te brengen, in de onmogelijkheid verkeert zich in het stembureau te melden.
6. De directie van de onderwijsinstelling verklaart op het volmachtformulier dat de student, omwille van studieredenen, zich in de in de onmogelijkheid bevindt zich in het stembureau te melden.
7. De burgemeester of zijn afgevaardigde vermeldt dat de kiezer zich op de dag van de stemming wegens een tijdelijk verblijf in het buitenland in de onmogelijkheid bevindt om zich in het stembureau te melden, op voorwaarde dat de kiezer de nodige bewijsstukken voorlegt of op basis van een verklaring op erewoord als de kiezer een dergelijk bewijsstuk niet kan voorleggen.

Voorwaarden voor de persoon met een volmacht

De persoon die een volmacht krijgt, moet geen familielid zijn. De persoon moet wel voldoen aan de volgende voorwaarden:

• De persoon mag geen volmacht hebben gekregen voor andere stemgerechtigden (1 volmacht per persoon).
• De persoon moet op de verkiezingsdatum kunnen stemmen voor alle verkiezingen waarvoor je zelf stemgerechtigd bent:
  • een Belgische kiezer kan alleen aan een andere Belgische kiezer een volmacht geven;
  • een niet-Belgische kiezer kan zowel aan een Belgische als aan een niet-Belgische kiezer een volmacht geven.

Procedure

• Voor de verkiezingen

1. De volmachtgever (= de persoon die niet kan gaan stemmen) vult deel I bij het volmachtformulier in. Je kan het volmachtformulier voor Belgen en het volmachtformulier voor EU-onderdanen downloaden op onze website of afhalen aan het onthaal bij dienst Burgerzaken.
2. In deel II van het volmachtformulier duid je de reden van afwezigheid aan. Naast elke reden staat de persoon die dit moet bevestigen.
3. In deel III vul je de gegevens in van de volmachtkrijger (= de persoon die in jouw plaats gaat stemmen).
4. In deel IV wordt het volmachtformulier ondertekend door zowel de volmachtgever als de volmachtkrijger.

Staat bij de door jou gekozen reden dat de bevestiging dient te gebeuren door de burgemeester of diens afgevaardigde? Dan moet je een afspraak maken bij dienst Burgerzaken. Dit kan via www.roosdaal.be/boekjeafspraak en kies dan voor “. Je kiest de activiteit ‘Verkiezingen’.

• Op de dag van de verkiezingen

1. De persoon met een volmacht moet eerst zelf stemmen in zijn eigen stembureau. Zorg dat er op je eigen oproepingsbrief een datumstempel wordt gezet. Enkel als de datumstempel op jouw oproepingskaart staat, kan je met volmacht stemmen.
2. Vervolgens gaat de persoon naar het stembureau waar de volmachtgever normaal moest stemmen (dit staat op de oproepingsbrief van de volmachtgever). De persoon met een volmacht neemt volgende documenten mee:
   • het ingevulde volmachtformulier,
   • de eigen identiteitskaart,
   • de eigen oproepingsbrief met het bewijs dat hij/zij/x reeds heeft gestemd (= de stempel aangebracht in eigen stembureau),
   • de oproepingsbrief van de volmachtgever.

Ik wil geen volmacht geven

Je komt dan terecht op de lijst van kiezers die niet hebben gestemd waarbij de vrederechter kan bepalen welke boete je krijgt als je wordt vervolgd.

Als je geen volmacht wil geven of je bent te laat om dit nog te regelen, dan kan je het bewijs van afwezigheid (doktersattest, attest van de werkgever, bewijs van buitenlandse reis of verklaring op eer, …) samen met je oproepingsbrief tot 7 juni 2024 bezorgen aan dienst Burgerzaken of op de dag van de verkiezingen laten afgeven aan de voorzitter van het stembureau waar jij moet gaan stemmen.

Je kan ook achteraf een brief schrijven naar de vrederechter (Vredegerecht, Alfred Algoetstraat 31, 1750 Lennik) met uitleg waarom je niet bent gaan stemmen. Voeg er ook je oproepingsbrief en bewijsstukken bij (doktersattest, attest van de werkgever, bewijs van buitenlandse reis of verklaring op eer, …).

Formulieren

• Volmachtformulier voor Belgische kiezers in Vlaanderen (pdf)
• Volmachtformulier voor Europese kiezers in Vlaanderen (pdf)
• Volmachtformulier voor minderjarige kiezers in Vlaanderen (pdf)
• Verklaring op eer (pdf)

Meer info

verkiezingen.fgov.be